Ρενάν, Ζοζέφ-Ερνέστ

(Renan, Τρεγκιέ, Κοτ-ντι-Noρ 1823 – Παρίσι 1892). Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας. Σπούδασε στο κολέγιο της ιδιαίτερης πατρίδας του και κατόπιν στα σεμινάρια του Σεν-Νικολά-ντι-Σαρντονέ, του Ισί και του Σεν-Σιλπίς, όπου η επαφή με την κριτική της Αγίας Γραφής και τον γερμανικό ρομαντισμό τον έκαμε να απομακρυνθεί από τον καθολικισμό (το 1845 είχε εγκαταλείψει το σχήμα του κληρικού). Το 1862 είχε διοριστεί καθηγητής της εβραϊκής στο Κολέγιο της Γαλλίας, αλλά στο εναρκτήριο μάθημά του έδειξε ότι δεν πίστευε στη θεότητα του Ιησού και παύθηκε. Κατέλαβε όμως και πάλι την έδρα του το 1870. Μετά την απομάκρυνσή του από τον χριστιανισμό, έγινε θερμός υποστηρικτής του μέλλοντος της επιστήμης, όπως μαρτυρεί το έργο του Το μέλλον της επιστήμης (1890: αλλά είχε γραφεί σαράντα χρόνια πριν) και οι μελέτες του στο πεδίο των φυσικών επιστημών και της φιλολογίας. Από τα τελευταία φιλολογικά έργα του πρέπει να αναφερθούν η πραγματεία Για την καταγωγή της γλώσσας (1849) και Γενική ιστορία και συγκριτικό σύστημα των σημιτικών γλωσσών (1855). Ολόκληρη η πνευματική του προσπάθεια απέβλεπε στο να αποδείξει τη σχετικότητα της θρησκείας και ταυτόχρονα στην καταστροφή του βολτερικού και αντικληρικού πνεύματος. Εκτός από τα φιλοσοφικά δράματά του, πολύ μικρής αξίας, ο Ρ. εξέθεσε τα πορίσματα των ερευνών του σε διάφορα έργα, από την Ιστορία του λαού του Ισραήλ (1887-93) μέχρι την περίφημη Ζωή του Ιησού (1863), που αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου έργου, σχετικού με την καταγωγή του χριστιανισμού, και το οποίο προκάλεσε τρομερό θόρυβο μόλις εκδόθηκε, για την τολμηρή παρουσίαση των ιερών προσώπων. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι Παιδικές και νεανικές αναμνήσεις του (1883). Φλογερός λάτρης του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, ο Ρ. επισκέφτηκε το 1865 την Αθήνα και η Προσευχή πάνω στην Ακρόπολη προς την Αθηνά, θεωρείται ένα από τα μικρά αριστουργήματα του. Η κόρη του παντρεύτηκε τον Γιάννη Ψυχάρη.